މަދު ސިކުންތުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި މުޅިން ފަނާވެ ދިޔައީ، އެތައް އަހަރެއްގެ ބުރަ މަސައްކަތުން އަނބިދަރީންނަށް ފުދުންތެރި ދިރިއުޅުމެއް ހޯދައިދިނުމަށް ކުރި ބުރަމަސައްކަތެވެ. އާމްދަނީ ހޯދުމަށް ކުރަމުން އައި މަސައްކަތްތައް، ބިމާ ހަމަވެ ވީރާނަވެގެން ދިޔައީ ލޯކުރިމަތީގައެވެ.
ސަލާމަތްވާން އެއްބަޔަކު ގޭގޭގެ ފުރާޅުތަކާ ފާރު މައްޗަށް އެރިއެވެ. އަނެއްބަޔަކު ތިބީ ރުއްރުކުގައާއި ގަސްގަހުގައި އެލިގަނެގެން، ދޫދިނުމެއް ނެތް އަޒުމުގައެވެ. އަނެއްބަޔަކު މި ފަނާކުރުވަނިވު ދުނިޔެއަށް އަލްވަދާއުކީ އާއިލާގެ އެހެން މެމްބަރުން ސަލާމަތްކުރުމަށް ކުރި މަސައްކަތް ނާކިޔާބުވެއެވެ.
26 ޑިސެމްބަރު 2004ގެ ބޮޑުރާޅުގެ ބިރުވެރި ހަނދާންތައް، އެ މަންޒަރުތައް، މިއަދުވެސް ދިވެހިންގެ ސިކުނޑީގައި ހަރުލާފައި ހުރީ އިއްޔެ ހިނގި ޙާދިސާއެއްހެންނެވެ. ސުނާމީ ކާރިސާއަށް މިއަދު ފުރެނީ 17އަހަރެވެ.
އިންޑޮނޭޝިއާގެ ސުމަޓްރާއަށް 26 ޑިސެމްބަރު 2004ވަނަ ދުވަހު، ރިކްޓަރ މިންގަނޑުން 9.1ގެ ބާރުމިނުގައި އައި ބިންހެލުމުގެ ލޮޅުން ރާއްޖެއަށްވެސް އައެވެ. އެއީ ފަތިހު 5.58ހާއިރުއެވެ. ރާއްޖެ އުފެދިފައި އޮންނަ ސަރަޙައްދުގެ ގޮތުން ބިންހެލުމުގެ އަސަރު ރާއްޖެއަށް ކުރަނީ ވަރަށް މަދުންނެވެ. ނަމަވެސް އެދުވަހުގެ ބިން ހެލުމުގެ އިޙުސާސް ގިނަ ބަޔަކަށް ކުރެވުނެވެ. ބިންގަނޑަށް އައި ލޮޅުމާއެކު ގޭގައި ހުރި ބައެއް ސާމާނުތަކަށްވެސް ގުޑުންއެރިއެވެ.
ބިންހެލުމާއެކު އުފެދުނު ސުނާމީގެ ބިޔަ ރާޅުތައް ރާއްޖެއަށް އަރަންފެށީ، ހެނދުނު 09:20 ހާއިރުއެވެ. ރަށްރަށުގެ ފަރުތައް ހިއްކާލުމަށްފަހު ދެން ފެނުނީ، ލޮނުގަނޑު އުތުރިއަރާ، ކުއްލިއަކަށް ބޮޑު ރާޅެއް ރަށްރަށަށް އަރައިގެން އައި މަންޒަރެވެ. މިއީ ގުދުރަތީ ކާރިސާއެއްގައި ރާއްޖެއިން އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ނިޔާވި ހިތްދަތި ޙާދިސާއެވެ. 82 މީހުން ދުނިޔެއާ ވަކިވެގެން ދިޔައިރު، 26މީހަކުވަނީ މިޙާދިސާގައި ގެއްލިފައެވެ.
ސުނާމީގެ ރާޅު، ރާއްޖޭގެ 9ރަށެއް ފިޔަވާ ހުރިހާ ރަށަކަށް އެރިއެވެ. ޙާދިސާގެ ގެއްލުންތަކުގެ ސަބަބުން ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ނުފުދި ތިބި، 13 ރަށަކުން މީހުން ބާލަން ޖެހުނެވެ. މީގެތެރެއިން 4 ރަށެއް، މީހުންނަށް ދިރި ނޫޅެވޭވަރަށް ސުންނާފަތިވެ ފަޅުވިއެވެ. 15،000 މީހުންގެ ގެދޮރު ގެއްލި ޙާލުގައިޖެހުނެވެ.
ފުރަަތަމަ ހީކުރެވުނީ ސުނާމީގެ ރާޅު އެރީ މާލެއަށް އެކަނިކަމަށެވެ. އެހާ ހިސާބުން މުވާސަލާތީ ޚިދުމަތްވެސް ކެނޑުނެވެ. ރަށްރަށުން ޚަބަރުތައް އަންނަންފެށީ، ރާޅު އަރާތާ އެތައް ގަޑިއިރެއް ފަހުންނެވެ. ރާއްޖެއަށް ލިބުނު ގެއްލުންތައް އެނގެންފެށީ އެހިސާބުންނެވެ.
މިއަދު ފާހަގަކުރަމުން މިދާ "ދިވެހިންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ދުވަސް" ރަމްޒުކޮށްދެނީ ސުނާމީ ކާރިސާގައި ދިވެހިން ދެއްކި ރީތި ނަމޫނާއަށެވެ. ކުޑައެއް ބޮޑެއް، ވަކިރަށެއް ބެލުމެއް ނެތި ދިއްކޮށްލި އެހީގެ އަތްތަކެވެ.
ސަރުކާރުން އިމަރޖެންސީ ސެންޓަރެއް ޤާއިމުކޮށް އެހީގެ މަސައްކަތްތައް ފެށިއިރު، ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމިއްޔާތަކާއި، ދަރުމަވެރިންނާ އަދި ފަރުދުންގެ ފެންވަރުގައިވެސް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ފެށިއެވެ.
ބޮޑަށް ގެއްލުންވި ރަށްތަކުގެ މީހުންގެ އެހެން ރަށްތަކަށް ބަދަލުކޮށް ވަގުތީ ހިޔާތައް ހެދުމާ، އަންނައުނާ ކާބޯތަކެތި ފޯރުކޮށްދިނެވެ. އަދި ގޭގޭގައި ބޭނުންކުރަމުންދިޔަ އެތައް ސާމާނެއް، ޙާލުގައި ޖެހުނު މީހުންނަށް އެހީވުމަށް ދޫކޮށްލިއެވެ. މީހުން ބަދަލުު ކުރަން ޖެހުނު ރަށްތައް ސާފުކުރުމުގައި އެހީވެ، އެމީހުންގެ ދިރިއުޅުން އާއްމު ޙާލަތަށް ގެނައުމަށް އަތުކުރިއޮޅާލީ އަވަށްޓެރި ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނެވެ.
ސުނާމީގެ ހިތްދަތި ހަނދާންތަކާއެކުވެސް، ދިވެހިން އެދުވަހު ދައްކުވައިދިން އެއްބައިވަންތަކަމަކީ ލާމަސީލު މިސާލެވެ. ދިވެހިންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ދުވަސް ހަނދާން އާކޮށްދެނީ އަޚުވަންތަކަމުގެ ގުޅުމާއި، އެއްބައެއް ވަންތަކަމެވެ.