ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާއީލުގެ ހައްދުފަހަނަ އެޅި ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ, އޭނާގެ ކެބިނެޓުގައި ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމު ފުރަމުން ގެންދިޔަ ޔޮއާވް ގަލާންތު އެ މަޤާމުން ވަކިކޮށްފިއެވެ. އެ މަޤާމުން ގަލާންތު ވަކި ކުރަމުން ނިރުބަވެރި ނަތަންޔާހޫ ބުނީ ގަލާންތުގެ ބާރުގެ ދަށުން ފަލަސްޠީނާއި ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލުހޭދު ކުރަން ހިންގަމުންދާ ޖަރީމާތައް ހިންގަމުންދާ ގޮތާ މެދު އިތުބާރު ގެއްލިފައިވާ ކަމުގައެވެ. ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާންތު ވަކި ކުރުމަށް ފަހު, އެ މަޤާމަށް ޢައްޔަން ކޮށްފައި ވަނީ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމު ފުރަމުން ދިޔަ އިސްރައެލް ކަޓްޒެވެ.
ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާންތު ވަކިކުރުމާ އެކު, އެ ނިންމުމާ ދެކޮޅަށް އިސްރާއީލުގެ ރައްޔިތުން ވަނީ ތެދުވެފައެވެ. އަދި, ވެރިރަށް ތެލް އަވީވާއި ޔަހޫދީން ވެރިވެގަނެފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ އެހެން ބިންތަކުގައި އަނިޔާވެރި ނަތަންޔާހޫގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް މުޒާހަރާ ކުރަން ފަށާފައެވެ. ތެލް އަވީވުގެ މަގުތަކުގައި މުޒާހަރާ ކުރަމުންދާ މީހުން ވަނީ އެ ރަށުގެ މައި މަގުތައް ބަންދު ކޮށްފައެވެ. އަދި, މަގުތަކުގެ މެދުގައި ބޮޑެތި އަލިފާންގަނޑުތައް ރޯކޮށް, ދަތުރުފަތުރަށް ހުރަސް އަޅާފައެވެ. ޔަހޫދީން ވެރިވެގަނެފައިވާ ޤުދުސްގައި ހުންނަ ނިރުބަވެރި ނަތަންޔާހޫގެ ގެ ކައިރިއަށް ވެސް އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ވަނީ ޖަމާވެފައެވެ. އަދި, އެ ސަރަޙައްދުގެ މަގުތައް ބަންދުކޮށް, ދަތުރުފަތުރަށް ހުރަސް އަޅާފައެވެ.
ހައްދުފަހަނަ އެޅި ނަތަންޔާހޫގެ ވެރިކަމާ ދެކޮޅު ފަރާތްތަކުން ބުނީ, ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާންތު ދުރުކޮށްފައި ވަނީ ނަތަންޔާހޫގެ ސިޔާސީ ހަޔާތް ކުރިއަރުވަން ކަމުގައެވެ. އަދި, ޤައުމީ ސަލާމަތަށް ވުރެ ބޮޑަށް އޭނާ އިސްކަން ދެނީ, އޭނާގެ އަމިއްލަ ބާރާއި ނުފޫޒު ދެމެހެއްޓުމަށް ކަމުގައެވެ. އަދި, ގަލާންތު ވަކި ކުރުމަކީ, އޮކްޓޫބަރު 26ވަނަ ދުވަހު ޔަހޫދީ ފައުޖުން އީރާނަށް ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކެއް ދީފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި އެޅުން އެންމެ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުގައި ނުބެލެވޭ ކަމުގައެވެ.
ގަލާންތާއި ނަތަންޔާހޫއަކީ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅު ހައްދުފަހަނަ އެޅި ސިޔާސަތުތައް ކުރިއަރުވާ ލިކޫދް ޕާޓީގެ މެންބަރުން ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް, އެއީ ދެބަސްވުންތަކާއި ޚިޔާލުތަފާތުވުން ބޮޑު ދެ މީހުންނެވެ. ގަލާންތާއި ނަތަންޔާހޫއާ ދެމެދުގައި މި ވަގުތު ޚިޔާލު ތަފާތުވުން އުފެދިފައިވާ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ, މީގެ 13 މަސް ކުރިން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ފަށާފައިވާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގެ ލަނޑުދަނޑިތަކެވެ. ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާތު ދުރުކޮށްފައި މި ވަނީ, ޔަހޫދީންގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރު އެމެރިކާގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ އިޢުލާނު ކުރަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ.
މީގެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލުހޭދު ކުރަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ފެށި ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ އަދަދު ވަނީ 43,391އަށް އުފުލިފައެވެ. އަދި, 102,347އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ. ޔަހޫދީ ފައުޖުން މި ވަގުތުގައި ވެސް ދަނީ ޣައްޒާގެ އުތުރުގައި އޮތް ބަޔިތު ލާޙިޔާގެ އިތުރުން ނުޞަޔިރާތު ރެފިއުޖީ ކޭމްޕަށް ރަޙުމު ކުޑަ ޙަމަލާތަކެއް އަމާޒު ކުރަމުންނެވެ.
ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހު ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލުހޭދު ކުރަން ވެސް ޤަތުލުޢާންމެއް ހިންގަން ފަށާފައެވެ. އަދި, އޮކްޓޫބަރު 1ވަނަ ދުވަހު ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ ނިރުބަވެރި ސިފައިން ވަނީ ބަރުހަތިޔާރާ އެކު އެއްގަމު މަގުން ލުބްނާންގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކަށް އަރައިގަނެފައެވެ. އެ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ އަދަދު 3,013އަށް އުފުލިފައިވާއިރު, އިތުރު 13,553 މީހުން ވަނީ ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ.
އަނިޔާވެރި ނަތަންޔާހޫ ބުނީ, ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާންތު ވަކިކުރަން ޖެހުނީ ޔަހޫދީ ސަރުކާރާއި ކެބިނެޓުގެ ނިންމުތަކާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކާތީ ކަމުގައެވެ. އަދި, ނިންމުންތަކާ ތައާރުޒުވާ ވާހަކަތައް ފަތުރަމުންދާތީ ކަމުގައެވެ. ނަމަވެސް, ގަލާންތު ވަނީ އޭނާގެ ވާހަކަތައް ދިފާޢު ކޮށްފައެވެ. އޭނާ ބުނީ, އޭނާއަށް އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ ޒަޔަނިސްޓު ދައުލަތުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމުގެ އިތުރުން ދެމިއޮތުން ކަށަވަރު ކުރުން ކަމުގައެވެ.
ގަލާންތުގެ ބަދަލުގައި ދިފާޢީ ވުޒާރާ ހަވާލު ކޮށްފައިވާ ކަޓްޒަކީ ގަލާންތަށްވުރެ ޖައްބާރު ކަން ބޮޑު މީހެއްގެ ގޮތުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ސިފަކުރެއެވެ. ކަޓްޒް ބުނީ, އޭނާގެ އެންމެ ބޮޑު ޒިންމާއަކީ ފަލަސްޠީނުގެ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތް, ޙަމާސުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ ޔަހޫދީ އަސީރުން މިނިވަން ކުރުން ކަމުގައެވެ. އަދި, ޙަމާސްގެ އިތުރުން ލުބްނާންގެ މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތް, ޙިޒްބުالله ނައްތައިލައި, އެ ދެ ޖަމާޢަތުގެ ނަން ފޮހެލުން ކަމުގައެވެ.
ޚާރިޖީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުގައި ހުރެގެން ވެސް އޭނާ ވަނީ މުސްލިމުންގެ އިތުރުން އދއާ ދެކޮޅަށް ނުބައި ނުލަފާ ނިންމުންތަކެއް ނިންމާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި, އދގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އެންޓޯނިޔޯ ގުތެރޭޝް ޒަޔަނިސްޓު ދައުލަތުގެ ރަށްތަކަށް ދަތުރު ކުރުމަށް ހުރަސްއަޅައި, އެ ކަން މަނާކުރުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ޖަރީމާތައް 21 ދުވަހުގެ މުއްދަތަކަށް ވަގުތީ ގޮތުން މެދުކަނޑައިލަން އެމެރިކާއާއި ފަރަންސޭސިވިލާތުން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމަށް އިންކާރު ކޮށްފައި ވަނީ ވެސް ކަޓްޒެވެ.
ދިފާޢީ ވަޒީރު ކަމުގެ މަޤާމުން ގަލާންތު ދުރު ކުރުމުން ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާއީލުގެ އިދިކޮޅު ވެރިޔާ ޔައިރް ލަޕީދު ވަނީ އެ ނިންމުމަށް ފާޑުކިޔާފައެވެ. އަދި, ނަތަންޔާހޫގެ އެ ނިންމުމަކީ "ސިކުނޑި ހަމަނުޖެހޭ މޮޔެއްގެ ނިންމުމެއްގެ" ގޮތުގައި ސިފަކޮށްފައެވެ. ޒަޔަނިސްޓުންގެ ކެބިނެޓަށް ބަދަލު ގެނައުމުން އެމެރިކާއިން ވަނީ, ޔަހޫދީންނާ އެކު އޮތް ގުޅުންތައް ކުރިއެކޭ އެއްގޮތަށް ދަމަހައްޓަމުންދާނެ ކަން ހާމަކޮށްފައެވެ.
ވައިޓް ހައުސްގެ ޤައުމީ ސަލާމަތާ ބެހޭ މަޖިލީހުގެ ތަރުޖަމާނު ބުނީ, ގަލާންތަކީ އެމެރިކާގެ މުހިންމު ބައިވެރިއެއް ކަމުގައެވެ. އަދި, އޭނާގެ ބަދަލުގައި ދިފާޢީ ވުޒާރާއާ ޙަވާލުވި ކަޓްޒާ އެކު ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަން ތައްޔާރަށް އޮތް ކަމުގައެވެ. ފަލަސްޠީނާއި ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރަކީ އެމެރިކާއެވެ. އެތަކެއް ހާސް މުސްލިމުންނެއް ޝަހީދު ކުރަމުން ދަނީ އެމެރިކާއިން ފޮނުވަމުންދާ ނުރައްކާތެރި އަދި ފަނާކުރަނިވި ހަތިޔާރުތައް ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ.