އޮކްޓޫބަރު 7 ވަނަ ދުވަހު ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ މުޖާހިދުން ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާޢީލުގެ ރަށްތަކަށް އަރައި ދިން ހަމަލައަށްފަހު ރަހީނު ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެމެރިކާގެ ދެ ރައްޔިތުން މިނިވަން ކޮށްފިއެވެ. ޙަމާސްއިން 59 އަހަރުގެ ޖުޑިތް ރާނަން އަދި އޭނާގެ އަންހެން ދަރިފުޅު ނެޓެލީ ރާނަން މިނިވަން ކުރުމުގައި މެދުވެރިއެއްގެ ދައުރު އަދާކޮށްފައި ވަނީ ޤަޠަރުންނެވެ.
އެމެރިކާގެ ދެ ރަހީނުން މިނިވަން ކުރުމުން ރައީސް ޖޯ ބައިޑަން ވަނީ އެ ކަމަށް މަރުޙަބާ ވިދާޅުވެފައެވެ. އަދި، އެ ކަމާ އުފާ ކުރައްވާ ކަމުގައި ވެސް ބައިޑަން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ވައިޓް ހައުސްއިން ބުނީ، ޙަމާސްއިން މިނިވަން ކޮށްފައިވާ ދެ ރަހީނުންނާ ބައިޑަން ފޯނުން ގުޅުއްވައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވާފައިވާ ކަމުގައެވެ. އަދި، އެ ދެ މީހުންނަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއްވާނެ ކަމުގައި ވިދާޅުވެފައިވާ ކަމުގައެވެ.
ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 200 އަށް އަރާ ކަމުގައި ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުން ބުނި ނަމަވެސް، އެ ޖަމާޢަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި 250 އެއްހާ މީހުން ތިބި ކަމުގައި އެ ޖަމާޢަތުން ބުނެއެވެ. ޙަމާސްއަކީ ފަލަސްޠީނުގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ ޖަމާޢަތެކެވެ. އެ ޖަމާޢަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބި ރަހީނުންގެ ތެރޭގައި އެމެރިކާގެ އިތުރު 10 ރައްޔިތުން ތިބި ކަމުގައި އެ ޤައުމުން ބުނެއެވެ.
ޙަމާސްއިން އެމެރިކާގެ ދެ ރަހީނުން މިނިވަންކުރި ނަމަވެސް، ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާޢީލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ދަނީ ހުއްޓުމެއް ނެތި ޣައްޒާއަށް ބޮން އަޅަމުންނެވެ. މި އުދުވާނުގައި ފާއިތުވި 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 352 އަށް އަރާއިރު، އޮކްޓޫބަރު 7 ވަނަ ދުވަހަށް ފަހު ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު މިހާރު ވަނީ 4,137 އަށް އުފުލިފައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 70 އިންސައްތައަކީ ކުށެއް ނެތް އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނެވެ.
އ.ދއިން ބުނީ، ޔަހޫދީ ޖައްބާރު އަސްކަރިއްޔާގެ ހަމަލަތަކުގައި ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ ޢިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި އަދިވެސް އިތުރު 1,000 މީހުން ތާށިވެފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމުގައެވެ. ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގައި ޣައްޒާގެ 1.4 މިލިޔަން މުސްލިމުން ގެދޮރު ނެތިކޮށްލާފައިވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން 544,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ތިބީ އ.ދއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވަގުތީ ހިޔާތަކުގައެވެ. ޔަހޫދީންގެ ފުރަބަންދާ ގުޅިގެން ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޯފެން ހުސްވެ، އެ މީހުންގެ ހާލު ދެރަވަމުންދާ ކަމުގައި އ.ދއިން ބުނެއެވެ.
ޔަހޫދީ ޓެރެރިސްޓު އަސްކަރިއްޔާގެ ވައިގެ އުދުވާނުގައި ޣައްޒާގެ ޢިމާރާތްތަކުގެ ތެރެއިން 30 އިންސައްތަ މުޅިން ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައި، ނުވަތަ ގެއްލުންދީފައިވާ ކަމުގައި ޣައްޒާގެ ބޯހިޔާވަހިކަމާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުނެއެވެ. ޣައްޒާގެ އިތުރުން ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ވެސް ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުގެ ޖައްބާރު އަސްކަރިއްޔާއިން ދަނީ އުދުވާންތައް ހިންގަމުންނެވެ. އޮކްޓޫބަރު 7 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މުސްލިމުންގެ ޢަދަދު މިހާރު 82 އަށް އަރައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 25 ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ.
އޮކްޓޫބަރު 19 ވަނަ ދުވަހު ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާޢީލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ވަނީ ޣައްޒާގެ އަލް-އަހްލީ ޢަރަބި ހޮސްޕިޓަލަށް މިސައިލް ހަމަލައެއްދީ، 470 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައެވެ. އަދި، ޣައްޒާގެ އަލް-ޤުދުސް ހޮސްޕިޓަލް ހުސްކުރަން ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުން އަންގާފައިވާ ކަމުގައި ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ.
އެ ހޮސްޕިޓަލް ހުސް ކުރަން އިސްރާޢީލުން އަމުރު ކޮށްފައިވާ ކަން ހާމަކޮށްފައި ވަނީ ރެޑް ކްރެސެންޓުންނެވެ. އެ ހޮސްޕިޓަލުގައި މިހާރު ވެސް 400 އަށްވުރެ ގިނަ ބަލި މީހުން އެބަތިއްބެވެ. އަދި، ގެދޮރު ނެތިކޮށްލާފައިވާ 12,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން އެ ހޮސްޕިޓަލުގައި ހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުންދާ ކަމުގައި ރެޑް ކްރެސެންޓުން ބުނެއެވެ.
އެ ހޮސްޕިޓަލް ހުސް ކުރަން ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުން އަމުރު ކުރުމުން ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމުޢިއްޔާ – ވޯލްޑް ހެލްތް އޮގަނައިޒޭޝަން (ޑަބްލިޔު.އެޗް.އޯ)ގެ ޑިރެކްޓަރ-ޖެނެރަލް ޓެޑްރޯސް އަދަނޮމް ގެބްރިއޭސޮސް ވަނީ މި ކަމާ މެދު ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރައްވާފައެވެ.
"ހޮސްޕިޓަލް ހުސް ކުރަން ކޮށްފައިވާ އަމުރާ މެދު ކަންބޮޑުވޭ. އެ ފަދަ ތަނެއް ހުސް ކުރުމަކީ ފަސޭހަ ކަމެއް ނުވާނެ ކަން ޑަބްލިޔު.އެޗް.އޯއިން މި ދަނީ ތަކުރާރުކޮށް ބުނަމުން. ހޮސްޕިޓަލްތަކުން ފޯރުކޮށްދޭ ޚިދުމަތްތަކަށް މެދުކެނޑުމެއް އަޔަދީގެން ނުވާނެ. އެ ތަންތަނަށް ރާއްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ޖެހޭނެ،" ގެބްރިއޭސޮސް ވިދާޅުވިއެވެ.
ޣައްޒާގައި ހުންނަ ނަޞާރާދީނުގެ ފައްޅިއަކަށް ވެސް ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުގެ ޓެރެރިސްޓު އަސްކަރިއްޔާއިން ދާދިފަހުން ވަނީ މިސައިލް ހަމަލައެއް ދީފައެވެ. އެ ހަމަލާގައި މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު 18 އަށް އަރައެވެ. މަރުވި މީހުންގެ ތެރޭގައި އެމެރިކާގެ ކޮންގްރެސްގެ ކުރީގެ މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ ޖަސްޓިން އަމޭޝްގެ ޢާއިލާގެ ބައެއް މެންބަރުން ހިމެނޭ ކަމުގައި އޭނާ ބުނެފައިވެއެވެ. އެ ތަނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ މުސްލިމުން ވެސް ހިމެނެއެވެ.
ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުން ޣައްޒާއަށް ބޮންއަޅަން ފަށާފައި ވަނީ، ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ މުޖާހިދުން އިސްރާޢީލާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ އިޢުލާނުކޮށް، 'އޮޕަރޭޝަން އަޤްޞާ ފްލަޑް'ގެ ނަމުގައި އަސްކަރީ ކެމްޕޭނެއް ފެށުމާ ގުޅިގެން ބަދަލު ހިފުމުގެ ގޮތުންނެވެ.
ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލާ ދެކޮޅަށް އަސްކަރީ ކެމްޕޭނެއް ފަށާފައި ވަނީ، ބައިތުލްމަޤްދިސްގައި އޮންނަ މުސްލިމުންގެ ތިންވަނައަށް އެންމެ މުޤައްދަސް މިސްކިތް ކަމުގައިވާ މަސްޖިދް އަލް-އަޤްޞާގެ ހުރުމަތް ކެނޑުން އިތުރު ކުރުމާއި، ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީ އިސްރާޢީލުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކަށް ކެތް ނުކުރެވިގެންނެވެ.