ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާ އަލުން އާރާސްތު ކުރުމަށް މިޞްރުން ހުށަހަޅާފައިވާ ހުށަހެޅުމަށް ޢަރަބި ޤައުމުތަކުން ރުހުން ދީފިއެވެ. ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ވަޒަނުން ބޭރުކޮށް، އެ ބިން ފޭރިގަތުމަށް އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ގެންގުޅުއްވާ ތަސައްވުރުގެ ބަދަލުގައި އަމަލު ކުރާނެ ގޮތުގެ ހުށަހެޅުން ފާސްކޮށްފައި ވަނީ މިޞްރުގެ ވެރިރަށް ޤާހިރާގައި ބޭއްވި ޢަރަބި ޤައުމުތަކުގެ ސަމިޓުގައެވެ.
ޣައްޒާ އާރާސްތު ކުރުުމާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތައް ޢަރަބި ޤައުމުތަކުން ފަށާފައި މި ވަނީ، އެ ސަހަރުގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލުހޭދު ކުރުމަށް ޔަހޫދީން ހިންގި ޤަތުލުޢާންމުގައި އެ ސަހަރުގެ ރައްޔިތުންގެ ގެދޮރާއި ޢުމްރާނީ ވަސީލަތްތައް ސުންނާފަތި ކޮށް ބިމާ ހަމަކޮށްލާފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނެއް ފަށާފައި ވަނީ 2023ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހުގެ 7ވަނަ ދުވަހުއެވެ.
އެ ޤަތުލުޢާންމުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ އަދަދު 61,700ށް އުފުލިފައިވާއިރު، އިތުރު 111,000 މީހުން ވަނީ ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޤަތުލުޢާންމު މެެދުކަނޑައިލާފައި ވަނީ، ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު ޖަނަވަރީ 19ވަނަ ދުވަހު އަމަލު ކުރަން ފެށި އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުންނެވެ. އެ އެއްބަަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާ ނިމުމަކަށް އައިސްފައިވާއިރު، އެއްބަސްވުމަށް އަމަލު ކުރުން ހުއްޓައިލުމަށް ޔަހޫދީން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ.
ޓްރަމްޕް ބޭނުންފުޅު ވަނީ ޣައްޒާއަކީ އެމެރިކާގެ ތަނަކަށް ހެދުމަށެވެ. އަދި، އެ ތަން ފަތުރުވެރިންގެ މަންޒިލެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްޤީކޮށް، އެމެރިކާއިން އެ ބިމުން މާލީ ނަފާ ހޯދުމަށެވެ. އެ ކަން ކުރާނީ ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުން އަމިއްލަ ވަޒަނުން ބޭރު ކޮށްގެން ކަމުގައި ވެސް ޓްރަމްޕް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. އަދި، އަނބުރާ ވަޒަނަށް ދިޔުމުގެ ފުރުޞަތު ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުންނަށް ނުދޭނެ ކަމުގައި ވެސް އޭނާ ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. މަޞްރަހު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނީ، މިއީ ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުންގެ ނަސްލު ނައްތައިލުމުގެ އަމަލަކަށް ވާނެ ކަމުގައެވެ.
ޓްރަމްޕް ހުށަހަޅުއްވާފައި ވަނީ ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުން މިޞްރާއި އުރުދުނަށް ގެންދިޔުމަށެވެ. ނަމަވެސް، އެ ދެ ޤައުމުގެ އިތުރުން ޢަރަބި ޤަައުމުތަކުން ވަނީ އެ ހުށަހެޅުމަށް އިންކާރު ކޮށްފައެވެ. އެއީ، ސަރަޙައްދީ ސުލްޙައާއި ހަމަޖެހުމަށް އޮތް ނުރައްކަލެއްގެ ގޮތުގައި ޢަރަބި ޤައުމުތަކުން ސިފަކުރެއެވެ.
މިއީ، ޢަރަބީން ޤަބޫލު ކުރާ އަދި ބަލައިގަންނަ ތަސައްވުރެއް ނޫނެވެ. ޓްރަމްޕްގެ ތަސައްވުރަށް އިޢުތިރާޟު ކުރުމުގެ ގޮތުން މިޞްރުން ހުށަހަޅައި، ޢަރަބި ޤައުމުތަކުން އާނބަސް ބުނެފައިވާ ތަސައްވުރުގެ ދަށުން ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުން ޙިމާޔަތް ކުރުމަށް ވަނީ އިސްކަން ދީފައެވެ. އަދި، އެ މީހުންގެ ވަޒަނުން ބޭރު ކުރުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ. އަދި، މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމުގެ އާޚިރު ނަތީޖާއަކީ ޔަހޫދީން ވެރިވެގަނެފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ ބިމުގައި ފަލަސްޠީނާއި އިސްރާއީލުގެ މިނިވަން ދެ ދައުލަތް ޤާއިމު ކޮށްދިނުމެވެ.
މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމަށް ނަޒަރެއް
ޣައްޒާގެ ކުރިމަގާ ގުޅޭ ގޮތުން މިޞްރުން ހުށަހަޅާފައިވާ ހުށަހެޅުން ބިނާވެފައި އޮތީ މައިގަނޑު ތިން ކަމެއްގެ މައްޗަށެވެ: އެއީ، އިންތިގާލީ ފިޔަވަޅުތައް، ޣައްޒާ އަލުން އާރާސްތު ކުރުން، އަދި ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ހިންގާނެ ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމެވެ. އެ ކަންކަން ފުރިހަމަ ކުރެވޭނީ ތިން މަރުޙަލާއަކަށެވެ. ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ މުއްދަތަކީ ހަ މަސް ދުވަހެވެ. އަދި، ދެވަނައާއި ތިންވަނަ މަރުޙަލާ، ހަތަރެއް ނުވަތަ ފަސް އަހަރަށް ދެމިގެންދާނެ ކަމުގައި މަޞްދަރުތަކުން ބުންޏެވެ. މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމުގެ މައިގަނޑު މަޤުޞަދަކީ ޣައްޒާ އަލުން އާރާސްތު ކުރުމާއި، ސުލްޙައާއި ހަމަޖެހުން ދެމެހެއްޓުމެވެ. އަދި، 17 އަހަރަށް ފަހު ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ވެރިކަން ކުރާ ޕަލަސްޓީނިޔަން އޮތޯރިޓީ (ޕީއޭ)އަށް ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ދިނުމެވެ.
މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމުގެ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން ހަ މަސް ދުވަހުގެ މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާނެ ކޮމިޓީއެއް އެކުލަވައިލެވޭނެއެވެ. އަދި، ޞަލާޙުއްދީން މަގު ސާފުކޮށް، ޣައްޒާ އާރާސްތު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފަށައިގަނެވޭނެއެވެ. އެއާ އެކު، 200,000 ހައުސިންގ ޔުނިޓު އެޅުމުގެ މަސައްކަތް ފަަށައި، ގެއްލުން ލިބިފައިވާ ބައެއް އިމާރާތްތައް މަރާމާތު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެވޭނެއެވެ. އެ ތަންތަނުގައި 1.2 މިލިޔަން މީހުންނަށް ހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ކަމަށް މިޞްރުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމުގެ ދެވަނައާއި ތިންވަނަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން، ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުންނަށް ދާއިމީ ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދެވޭނެއެވެ. އެ ކަމަށް ހަތަރެއް ނުވަތަ ފަސް އަހަރު ހޭދަވާނެ ކަމަށް އަންދާޒާ ކުރެވިފައިވާއިރު، އެ މަރުޙަލާގައި ޣައްޒާގައި އިތުރު 400,000ށްހާ ގެދޮރު ބިނާ ކޮށްދެވޭނެއެވެ. އަދި، ޣައްޒާގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި ވައިގެ ބަނދަރު އަލުން ތަރައްޤީ ކުރެވޭނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، ޣައްޒާގައި ސާފު ބޯފެނާއި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމު ޤާއިމުކޮށް، މުއާޞަލާތާއި ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތްތައް އަލުން ޤާއިމު ކޮށްދެވޭނެއެވެ.
އެ މަރުޙަލާތަކުގައި ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާނީ އެކި ދާއިރާތަކުގެ މާހިރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ މުޝީރުންގެ ކޮމިޓީއަކުން ކަމުގައި މިޞްރުގެ މަޞްދަރުތަކުން ބުންޏެވެ. އެ ސަރުކާރުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާއަކަށް ވާނީ، ޣައްޒާގައި ނިކަމެތިކޮށް ހާލުގައި ޖައްސާފައިވާ 2.3 މިލިޔަނެއްހާ މީހުންނަށް ކާބޯތަކެއްޗާއި އިންސާނީ އެހީގެ ސާމާނު ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތްތައް ވިލަރެސްކޮށް އިންތިޒާމު ކުރުމެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޣައްޒާގެ ސަލާމަތީ ކަންކަން ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ވެސް މިޞްރުން ވަނީ ހުށަހަޅާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ފަލަސްޠީނުގެ ފުލުހުން ތަމްރީނު ކުރުމާއި، ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތް ފުޅާ ކުރުމަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން ހިމެނެއެވެ. މި ކަމުގައި އުރުދުންގެ ބައިވެރިވުން ވެސް އޮންނާނެއެވެ. ޣައްޒާއަށް ސުލްޙަ ބަލަހައްޓާ ފައުޖެއް ފޮނުވުމަށް އެ ދެ ޤައުމުން ވަނީ އެކުވެރި ދައުލަތްތައް (އދ)ށް ވެސް ގޮވައިލާފައެވެ.
މިޞްރުން ބުނީ، ޣައްޒާ އަލުން އާރާސްތު ކުރުމަށް 53 ބިލިޔަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު ހޭދަވާނެ ކަމަށް އަންދާޒާ ކުރެވޭ ކަމުގައެވެ. ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން ޞަލާޙުއްދީން މަގު ސާފުކޮށް، އެ ސަރަޙައްދުގައި ވަގުތީ ހައުސިންގ ޔުނިޓުތައް ބިނާ ކުރުމަށް 3 ބިލިޔަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު ހޭދަވާނެއެވެ. އަދި، ދެވަނަ މަރުޙަލާއަށް 20 ބިލިޔަން ޑޮލަރު ބޭނުންވާނެ ކަމުގައި މިޞްރުން ބުނެފައިވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން ބޮޑު އިއްސައްތައެއް ހޭދަވާނީ ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ކޮންކުރީޓާއި ގައުކުނޑި ސާފު ކުރުމަށެވެ. އެ މަސައްކަތަށް ދެ އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތެއް ހޭދަވާނެ ކަމަށް މިޞްރުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
މިޞްރުގެ ހުށަހެޅުމުގެ ތިންވަނަ މަރުޙަލާއަށް ދެ އަހަރާއި ހަ މަސް ދުވަސް ހޭދަވާނެ ކަމަށް މިޞްރުން އަންދާޒާ ކޮށްފައިވާއިރު، އެ މަރުޙަލާއަށް 30 ބިލިޔަން ޑޮލަރު ބޭނުންވާނެއެވެ. އެ މަރުޙަލާގައި ކުރިއަށްދާނީ ޣައްޒާ އަލުން އާރާސްތު ކުރުމުގެ މައިގަނޑު މަސައްކަތްތަކެވެ. ގެދޮރާއި މަގުތަކާއި ޢުމްރާނީ ވަސީލަތްތައް ބިނާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތެވެ. އެ މަރުޙަލާގެ ދަށުން މަސްވެރިންނަށް ޚާއްޞަ ބަނދަރުތައް ތަރައްޤީ ކުރެވޭނެ ކަމުގައި ވެސް މިޞްރުގެ މަޞްދަރުތަކުން ބުންޏެވެ. މި ކަމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށް ހަމަޖެހިފައި ވަނީ ބައިނަލްއަޤުވާމީ އިދާރާތަކުންނާއި، ބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުން މެދުވެރިކޮށެވެ.