ކްރައިމިޔަން-ކޮންގޯ ހެމޮރެޖިކް ފީވަރ (ސީ.ސީ.އެޗް.އެފް)ގެ ނަން ދީފައިވާ ނުރައްކާތެރި ބައްޔެއް ޖެހި އިރާޤުގައި 13 މީހުން މަރުވެއްޖެއެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު ވެސް އިރާޤުގައި 212 މީހުންނަށް މި ބަލި ޖެހި އޭގެ ތެރެއިން 27 މީހުން ވަނީ މަރުވެފައެވެ.
މި ބައްޔަކީ ކްރައިމިޔަން-ކޮންގޯ ހެމޮރެޖިކް ފީވަރ ވައިރަސްގެ ޒަރީއާއިން ފެތުރޭ ބައްޔެކެވެ. އެފްރިކާ، އޭޝިޔާ، މެދުއިރުމަތި އަދި ވިލާތުގެ ބައެއް ޤައުމުތަކުގައި ފެތުރެމުންދާ މި ބައްޔަކީ ކުޑަ ސޫތްޕެއްގެ ޒަރީއާއިން ފެތުރޭ ބައްޔެކެވެ. މި ބަލި ފަތުރާ "ޓިކް" ނުވަތަ ސޫތްޕަކީ ބައެއް ޖަނަވާރުތަކުގެ ހަމުގައި ދިރިއުޅޭ އެއްޗަކަށްވުމުގެ ސަބަބުން، މިއީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ޖަނާވަރުންގެ ފުށުން އިންސާނުންނަށްގެ ހަށިގަނޑަށް އަރާ ބައްޔެކެވެ.
މި ބަލި ފަތުރާ ސޫފި ޢާންމުކޮށް ދިރިއުޅޭ ޖަނަވާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ގެރިބަކަރީގެ އިތުރުން ނައަމްސޫފީގެ ގޮތުގައި ގެންގުޅޭ އެހެން ޖަނަވާރުތައް ހިމެނެއެވެ. މިއީ، އިންސާނުންގެ މެދުގައި ވެސް ފެތުރޭ ނުރައްކާތެރި ބައްޔެކެވެ. މި ބަލީގެ އަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހުންއައުމާއި، ބޮލުގައި ރިހުމާއި ބޮލަށް އެނބުރުން އެރުމާއި، މަސްތަކުގައި ރިހުމުގެ އިތުރުން ބަނޑުގައި ރިހުން ހިމެނެއެވެ. އަދި، ބަލީގެ ހާލަތު ގޯސް ހަށިގަނޑުގެ ބައެއް ތަންތަނުން ލޭއާދެއެވެ. މި ބަލި ޖެހޭ މީހުންގެ 40 އިންސައްތަ މީހުންގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވެއެވެ.
އިރާޤުގައި އެންމެ ހަލުވިކަމާ އެކު މި ބަލި ފެތުރެމުން ދަނީ ދެކުނުގައިވާ ދީ ޤަރްގައި ކަމަށް އެ ޤައުމުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާގެ ތަރުޖަމާނު ސައިފް އަލް-ބަދުރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެއީ، ނައަމްސޫފި ގެންގުޅޭ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ދަނޑުތަކެއް ހުންނަ ސަރަޙައްދެކެވެ. އިރާޤުން މި ބަލި އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނިފައި ވަނީ 1979 ވަނަ އަހަރުއެވެ.