އ.ދ.ގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އެންޓޯނިޔޯ ގުތެރޭޝް ސޮމާލިޔައަށް ވަޑަގަންނަވައި، އެ ޤައުމުގެ ރެފިޔުޖީންގެ ހާލަތު ބައްލަވައިލައްވައިފިއެވެ. ސޮމާލިޔާގެ ރެފިޔުޖީންނަށް އިންސާނީ މުސީބާތެއް ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ، ގުތެރޭޝް ވަނީ އެ ޤައުމުގެ ރެފިޔުޖީންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢަށް ގޮވައިލައްވާފައެވެ.
ސޮމާލިޔާގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ މުސީބާތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައި ވަނީ ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުމުގެ އިތުރުން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ވާރޭ ނުވެހި، ކުރިމަތިވި ހަނަފަސްކަމާ ގުޅިގެންނެވެ. އެ ޤައުމުގައި ކާބޯތަކެއްޗަށް ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ފަސް މިލިޔަނަށް އަރާ ކަމުގައި އ.ދ.ގެ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ.
ވެރިރަށް މޮގަދިޝޫގައި ރައީސް ޙަސަން ޝައިޚް މަޙްމޫދާ ބައްދަލުކުރައްވައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ގުތެރޭޝް ވިދާޅުވީ ސޮމާލިޔާގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތަކުގައި އ.ދ.އިން ދެމިއޮންނާނެ ކަމުގައެވެ. ސޮމާލިޔާގެ ރައްޔިތުންނަށް ބަނޑުހައިހޫނުކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާއިރު، އެ ޤައުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ހަތިޔާރު އެޅި ޖަމާޢަތްތައް ހުއްޓުވަން އެ ޤައުމުގެ ސަރުކާރުން ދަނީ އަސްކަރީ ކެމްޕޭނެއް ހިންގަމުންނެވެ.
"ސޮމާލިޔާއަށް މި ވަނީ ބޮޑު ތޫފާނެއް ކުރިމަތިވެފައޭ ދެންނެވިދާނެ. މޫސުމީ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން އެ ޤައުމަށް ހަނަފަސްކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާއިރު، ޓެރެރިޒަމާ ގުޅިގެން ވެސް މި ޤައުމުގެ ރައްޔިތުންގެ ހާލަތު މި ވަނީ ދަށްވެފައި. ސޮމާލިޔާގައި އަމިއްލަ ޤައުމުގައި ރެފިޔުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އެތައް މިލިޔަން ބަޔަކަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވޭ،" ގުތެރޭޝް ވިދާޅުވިއެވެ.
ސޮމާލިޔާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި ގުތެރޭޝް ވަނީ ރެފިޔުޖީ ކޭމްޕަކަށް ވެސް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާފައެވެ. "އެ މީހުންގެ ގެދޮރު ވަނީ ގެއްލިފައި. އެ މީހުން ގެންގުޅުނު ގެރިބަކަރިއާއި އެހެނިހެން ނައަމްސޫފި ވަނީ މަރުވެފައި. އެ މީހުންގެ ހުރިހާ މުދަލެއް ވަނީ ގެއްލިފައި،" ގުތެރޭޝް ވިދާޅުވިއެވެ.
ސޮމާލިޔާގައި ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ އެތަކެއް މިލިޔަން ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އ.ދ.އިން ވަނީ 2.6 ބިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ޕުރޮގުރާމެއް ފަށާފައެވެ. ނަމަވެސް، އެ ޕުރޮގުރާމު ހިންގަން ބޭނުންވާ ފައިސާގެ ތެރެއިން އަދި މިހާތަނަށް ލިބިފައި ވަނީ އެންމެ 15 އިންސައްތަ ކަމުގައި ގުތެރޭޝް ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި، މި ފަދަ ކަންކަމުގައި ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުގެ އަޅައިލުން ވަރަށް ކުޑަ ކަމަށް ވިދާޅުވެ، އޭނާ ވަނީ ފާޑު ވެސް ވިދާޅުވެފައެވެ.
ގުތެރޭޝް އެންމެ ފަހުން ސޮމާލިޔާއަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާފައި ވަނީ 2017 ވަނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހުއެވެ. މި ދަތުރުފުޅާ ގުޅޭގޮތުން ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން މަޙްމޫދު ވިދާޅުވީ، ސޮމާލިޔާގައި ޑިމޮކުރަސީގެ އަސާސްތަކާއި ހަމަތައް ކުރިއަރުވަން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތައް އ.ދ.އިން ބަލައިގަންނަ ކަން ގުތެރޭޝްގެ ދަތުރުފުޅުން ހާމަވެގެންދާ ކަމުގައެވެ. އަދި، ސޮމާލިޔާއަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސްދިނުމަށް އ.ދ.ގެ އެއްބާރުލުމާއި އެހީތެރިކަން ލިބޭނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަން ލިބިފައިވާ ކަމުގައި އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ފާއިތުވި ފަސް އަހަރުގެ ވިއްސާރަ މޫސުމުގައި ވެސް ސޮމާލިޔާގެ އިތުރުން އެ ސަރަޙައްދުގައި އޮންނަ އެހެން ޤައުމުތައް ކަމުގައިވާ ކެންޔާއާއި އިތިއޯޕިޔާއަށް ވެސް ވާރޭވެހިފައެއް ނުވެއެވެ. އެ ކަމާ ގުޅިގެން އެ ޤައުމުތަކަށް ވަނީ ހަނަފަސްކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ. ގެރިބަކަރިއާއި އެހެނިހެން ނައަމްސޫފީގެ އިތުރުން ދަނޑުބިންތައް ވަނީ ނެތި ގޮސްފައެވެ. އަދި، 1.7 މިލިޔަނަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ އަމިއްލަ ޤައުމުގައި ރެފިޔުޖީންނަށް ވެފައެވެ.
މި އަހަރުގެ ތެރޭގައި ސޮމާލިޔާގެ އާބާދީގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުން ކާބޯތަކެއްޗަށް ޖެހޭނެ ކަމަށް އ.ދ.އިން އަންދާޒާ ކުރެއެވެ. އެ ޤައުމުގައި ހަނަފަސްކަމުގެ އަސަރު ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވެސް 8.3 މިލިޔަނަށް އަރައެވެ. އޭގެ ބޭރުން ވެސް އެ ޤައުމަށް ވަނީ ޤުދުރަތީ ކާރިސާތަކެއް ކުރިމަތިވެފައެވެ. މި އަހަރުގެ މާރިޗު މަހު ކުއްލިއަކަށް ބޯކޮށް ވާރޭވެހި ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން 21 މީހަކު ވަނީ މަރުވެފައެވެ. އަދި، 100,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުކުރަން ޖެހިފައެވެ.
2011 ވަނަ އަހަރުގައި ސޮމާލިޔާއިން ވަނީ ސާފު ބޯފެނާއި ކާބޯތަކެތި ހުސްވެފައެވެ. އަދި، ބަނޑުހައިހޫނު ކަމުގައި އެ ޤައުމުން ވަނީ 260,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެފައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ހިއްޞާކުރަނީ އުމުރުން ހަ އަހަރުން ދަށުގެ ކުޑަކުދިންނެވެ. އެ ޤައުމުގެ ހާލަތު އެ ފަދަ ހާލަތަށް ދެވަނަ ފަހަރަކަށް ދިޔަ ނުދިނުމަކީ މުޅި ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ކަމުގައި ގުތެރޭޝް ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވައެވެ.