މިޔަންމާގެ ދާޚިލީ މައްސަލައާ ގުޅޭ ގޮތުން އ.ދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޤަރާރެއް ފާސްކޮށް، ކުރީގެ ލީޑަރު އޮންގް ސަން ސޫ ކީ މިނިވަން ކުރުމަށް އެ ޤައުމުގެ އަސްކަރީ ސަރުކާރަށް ގޮވައިލައިފިއެވެ. ހަމަނުޖެހުން ބޮޑުވެފައިވާ ދެކުނުއިރުމަތީ އޭޝިޔާގެ ޤައުމެއް ކަމުގައިވާ މިޔަންމާގެ މައްސަލައިގައި 15 މެންބަރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ސަލާމަތީ މަޖިލީސް މިހާތަނަށް އޮތީ ދެބައިވެފައެވެ.
2021ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުވަރީ މަހުން ފެށިގެން މިޔަންމާގައި ވެރިކަން ކުރަމުން ދަނީ އަސްކަރީ ސަރުކާރަކުންނެވެ. މި މައްސަލައިގައި އ.ދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން މީގެ ކުރިން ބަޔާނެއް ނެރެފައިވީ ނަމަވެސް، މިއީ އެ ޤައުމުގެ މައްސަލައާ ގުޅޭ ގޮތުން، އަދި އެ ޤައުމުގެ އަސްކަރީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން އެއް ގަލަކަށް އަރައި، ޤަރާރެއް ފާސްކުރި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ.
މީގެ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ހިންގި ބަޣާވާތަކަށް ފަހު، އެ ޤައުމުގެ ކުރީގެ ލީޑަރު ސޫ ކީ ވަނީ ހައްޔަރުކޮށްފައެވެ. އެއްވެސް ޝަރުޠަކާ ނުލައި ސޫ ކީގެ އިތުރުން އެ ޤައުމުގެ ކުރީގެ ރައީސް ވިން މިޔިންޓް މިނިވަން ކުރުމަށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ޤަރާރުގައި ވަނީ ގޮވައިލާފައެވެ. އަދި، ސިޔާސީ ވާދަވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ހަމަނުޖެހުންތައް ވަގުތުން ހުއްޓައިލުމަށް ވެސް ގޮވައިލާފައިވެއެވެ.
އިންސާނީ ހައްޤުތައް ރައްކާތެރިކޮށް، މިނިވަންކަމަށް ހުރަސްއެޅުން ހުއްޓައިލާ، ޤާނޫނު އަސާސީ ނެގެހެއްޓުމަށް ވެސް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ވަނީ އެ ޤައުމުގެ އަސްކަރީ ސަރުކާރަށް ގޮވައިލާފައެވެ. މި ޤަރާރަށް އ.ދ.ގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އެންޓޯނިޔޯ ގުޓެރޭޝް މަރުޙަބާ ވިދާޅުވެފައިވާ ކަމުގައި އޭނާގެ ތަރުޖަމާނަކު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިޔަންމާގެ އަސްކަރީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ފާސްކުރި ޤަރާރާ އެއްކޮޅަށް ވޯޓުދީފައި ވަނީ 12 މެންބަރުންނެވެ. އެ މަޖިލީހުގެ ދާއިމީ މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ރަޝިޔާއާއި ޗައިނާއިން ވޯޓުގައި ބައިވެރިވެފައެއް ނުވެއެވެ. އިންޑިޔާއިން ވެސް ޤަރާރާ އެއްކޮޅަށް ވޯޓުލާފައެއް ނުވެއެވެ. މި ޤަރާރު ފާސްކޮށްފައި މި ވަނީ ރަޝިޔާ-ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމައާ ގުޅިގެން ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުންތައް އިތުރުވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ.
މީގެ ކުރިން އ.ދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން މިޔަންމާއާ ގުޅޭ ގޮތުން ޤަރާރެއް ފާސްކޮށްފައި ވަނީ، 1948ވަނަ އަހަރު އެ ޤައުމަށް އ.ދ.ގެ މެންބަރުކަން ދިނުމާ ގުޅޭ ގޮތުންނެވެ. އަދި، 2008ވަނަ އަހަރު އެ ޤައުމުގެ ހާލަތާ ގުޅޭ ގޮތުން ޤަރާރެއް ފާސް ކުރުމަށް ކުރި މަސައްކަތް ވަނީ ނާކާމިޔާބުވެފައެވެ. އެ ފަހަރު ވެސް ޤަރާރަށް ހުރަސްއަޅާފައި ވަނީ ޗައިނާއާއި ރަޝިޔާއިންނެވެ.
2018ވަނަ އަހަރު ވެސް މިޔަންމާގެ ރޮހިންޔާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުން ދިޔަ ޖަރީމާތަކާ ގުޅިގެން ވެސް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގައި ވޯޓެއް ނެގުމަށް މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ވޯޓަކަށް އަހާފައެއް ނުވެއެވެ. އެ ހާދިސާއާ ގުޅިގެން 700,000 އަށްވުރެ ގިނަ ރޮހިންޔާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން ވަނީ ބަންގްލަދޭޝަށް ހިޖުރަކޮށްފައެވެ.
މިޔަންމާގެ އަސްކަރީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ޤަރާރެއް ފާސްކޮށްފައިވީ ނަމަވެސް، މި ޤަރާރަށް އަމަލުނުކޮށްފި ނަމަ އަޅާނެ ފިޔަވަޅުތަކާ ގުޅޭ ބައިތައް އެ ޤަރާރުން އުނިކޮށްފައިވާ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ. އަދި، މިޔަންމާގެ ހާލަތު ދިރާސާކޮށް ކޮންމެ ދެ މަހަކުން އެއް ފަހަރު ރިޕޯޓެއް ހުށަހެޅުމާ ގުޅޭ ބައިތައް ވެސް އުނިކޮށްފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ.
މިހާރު ފާސްކޮށްފައިވާ ޤަރާރުގައިވާ ގޮތުން، އަންނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހުގެ 15ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން މިޔަންމާގެ ހާލަތާ ގުޅޭ ގޮތުން ރިޕޯޓެއް ތައްޔާރުކޮށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. މި ރިޕޯޓު ތައްޔާރު ކުރާނީ ދެކުނުއިރުމަތީ އޭޝިޔާގެ ޤައުމުތަކުގެ ޖަމުޢިއްޔާ (އާސިޔާން)ގެ އެހީތެރިކަމާ އެކުގައި ކަމަށް ވެސް ޤަރާރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.
މިޔަންމާގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ބަޣާވާތެއްކޮށް، އެ ޤައުމުގެ ޤާނޫނީ ސަރުކާރު ވައްޓައިލާފައި ވަނީ 2020 ނޮވެންބަރުގައި ބޭއްވި އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ އޮޅުވައިލާފައިވާ ކަމަށް ތުހުމަތުކޮށެވެ. އެ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށްފައި ވަނީ ސޫ ކީގެ ނޭޝަނަލް ލީގް ފޯ ޑިމޮކްރެސީ ޕާޓީންނެވެ. ބައިނަލްއަޤުވާމީ އޮބްޒަރވަރުންގެ ޓީމުތަކުން ވަނީ، އިންތިޚާބުގެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގޮސްފައި ވަނީ މިނިވަންކަމާ އެކުގައި ކަމަށް ބުނެފައެވެ.