ޖައްވަށް ދޫކުރާ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ މިންވަރު 2021ވަނަ އަހަރު ރެކޯޑު މިންވަރަކަށް އިތުރުވެފައިވާ ކަމުގައި އ.ދ.އިން ހާމަކޮށްފިއެވެ. އ.ދ.ގެ އިދާރާއެއް ކަމުގައިވާ ދުނިޔޭގެ މޫސުމާ ބެހޭ ޖަމުޢިއްޔާ (ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ)އިން ބުނީ، ޖައްވަށް ބޭރުކުރާ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ ތެރެއިން 2021ވަނަ އަހަރު އެންމެ ބޮޑަށް އިތުރުވެފައި ވަނީ ނުރައްކާތެރި ގޭހެއް ކަމުގައިވާ މެތޭން ކަމުގައެވެ.
މެތޭންގެ އިތުރުން ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑްއާއި ނައިޓްރަސް އޮކްސައިޑް ވެސް ރެކޯޑު މިންވަރަކަށް މިދިޔަ އަހަރު ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ބޭރުވެފައިވާ ކަމުގައި އެ އިދާރާއިން ބުނެއެވެ. ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ދޫކުރާ މެތޭން ގޭސް، 10ވަރަކަށް އަހަރު ވަންދެން ޖައްވުގެ ތެރޭގައި ދެމި ހުރެއެވެ.
މެތޭންއަކީ ކާބަންޑައިއޮސްކައިޑްއާ އަޅައިބަލާއިރު ނުރައްކާތެރި ކަން ބޮޑު ގޭހެކެވެ. އަދި ކާބަންޑައިއޮކްސްޑްއޭ އެއްފަދައިން ދުނިޔެ ހޫނުވާން މެދުވެރިވާ އެއް ސަބަބެވެ. ޖައްވަށް ބޭރުވާ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ މިންވަރު ރެކޯޑު ކުރަން ފަށާފައި ވަނީ މީގެ 40 އަހަރު ކުރިންނެވެ. އަދި، 2021ވަނަ އަހަރަކީ، ރެކޯޑުތައް ބަލަހައްޓަން ފެށި ފަހުން، އަހަރުން އަހަރަށް ބަލާއިރު، މި ފަދަ ވިހަ ގޭސްތައް އެންމެ ގިނަ މިންވަރަކަށް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ދޫކޮށްފައިވާ އަހަރެވެ.
އެހާ މަތީ މިންވަރަކަށް ނުރައްކާތެރި ގޭސްތައް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ބޭރުވެފައިވާ ސަބަބު އަދި ސާފުވެފައި ނުވާ ކަމުގައި ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.އިން ބުނެއެވެ. ނަމަވެސް، މި ކަމުގެ ފަހަތުގައި ޤުދުރަތީ ސަބަބުތަކާއި އިންސާނުންގެ އަމަލުތައް ހިމެނޭ ކަމުގައި އެ އިދާރާއިން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
"މި ކަމުން ދޭހަވަނީ، ޖައްވަށް ބޭރުވާ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ މިންވަރު ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ޖެހޭ ކަން. ދުނިޔެ ހޫނުވުން ހުއްޓުވަން ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ގިނަ ކަން. އަދި، މިހާރުންމިހާރަށް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަންޖެހޭ ކަމާއި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މިސްރާބު ބަދަލުކުރަން ޖެހޭ ކަން،" ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.ގެ އިސްވެރިޔާ ޕެޓެރީ ޓާލަސް ވިދާޅިވެއެވެ.
ޖައްވަށް ބޭރުވާ ވިހަ ގޭސްތަކުގެ މިންވަރާ ގުޅޭ ތަފާސްހިސާބުތައް ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.އިން ޢާންމުކޮށްފައި މި ވަނީ، އ.ދ.ގެ މޫސުމީ ބަދަލުތަކާ ބެހޭ މައި މަހާސިންތާ (ކޮޕް27) ފެށުމަށް ތައްޔާރުވަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. އެ ބައްދަލުވުން އޮންނާނީ މިޞްރުގެ ރިސޯޓު ރަށެއް ކަމުގައިވާ ޝަރްމް އަލް-ޝައިޚުގައި އަންނަ ނޮވެންބަރު މަހުގެ 7އިން 18އަށެވެ.
ޖައްވުގެ ތެރެއަށް މެތޭން ގޭސް ބޭރުވާ މިންވަރު ދިރާސާ ކުރުމަށް ދަނީ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންނެވެ. ރަޝިޔާއިން ވިލާތުގެ ޤައުމުތަކަށް ޤުދުރަތީ ގޭސް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އަޅާފައިވާ ނޯޑް ސްޓްރީމް ވަން ހޮޅިތަކުން ވެސް ދާދިފަހުން 70,000 ޓަނުގެ މެތޭން ގޭސް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ބޭރުވެފައިވެއެވެ.
އާދަޔާ ޚިލާފަށް އިތުރު މިންވަރަކަށް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް މެތޭން ގޭސް ބޭރުވާ 50 ސަރަޙައްދެއް ނާސާގެ ސައިންސްވެރިން ދާދި ފަހުން ވަނީ ހޯދާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ތެޔޮ އަންދައިގެން ހަކަތަ އުފައްދާ ކާރުޚާނާތައް ހުންނަ ސަރަޙައްދުތަކާއި، ކުނިގޮނޑުތަކާއި، ދަނޑުވެރިކަން ކުރާ ސަރަޙައްދުތަކެވެ.
ދަނޑުވެރިކަމުން ޖައްވަށް ބޭރުވާ މެތޭން ގޭހުގެ މިންވަރު ކުޑަ ކުރުމަށް މަސައްކަތް ފަށާފައިވާ ބައެއް ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ނިއު ޒިލެންޑު ހިމެނެއެވެ. އެ ޤައުމުން ވަނީ، ގެރިބަކަރީގެ ހަށިގަނޑުން ބޭރުވާ (ޖަނަވާރުގެ ފުރަގަސްފަރާތު ދޮރުން ނުކުންނަ) ވައިގެ ސަބަބުން މެތޭން ގޭސް ބޭރުވާ މިންވަރު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ޓެކުހެއް ނަގާނެ ކަން އިޢުލާނު ކޮށްފައެވެ.
މޫސުމަށް ނޭދެވޭ ބަދަލުތައް ގެނުވާ ނުރައްކާތެރި ގޭސްތަކުގެ ލިސްޓުގައި ދެވަނައަށް އެންމެ ނުރައްކާތެރި ގޭހަކީ މެތޭންއެވެ. ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.ގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި، ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ބޭރުވާ މެތޭންގެ މިންވަރު 2007ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ވަނީ އިތުރުވާން ފަށާފައެވެ.
ޖައްވުގެ ތެރޭގައި މެތޭން އިތުރުވެފައިވާ މިންވަރު 2020ވަނަ އަހަރު ރެކޯޑު ކުރެވިފައި ވަނީ 15 ޕާޓްސް ޕަރ ބިލިޔަން (ޕީ.ޕީ.ބީ)ގައެވެ. ނަމަވެސް، 2021ވަނަ އަހަރު އެ އަދަދު ވަނީ 18 ޕީ.ޕީ.ބީ.ގެ ނިސްބަތުން އިތުރުވެފައެވެ. އެންމެ ގިނަ މިންވަރަކަށް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް މެތޭން ބޭރުވެފައި ވަނީ ޗަސްބިންތަކާއި ހަނޑޫ ދަނޑުތަކުން ކަމުގައި ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.އިން ބުނެއެވެ.
"މެތޭންއަށް ވުރެ ވެސް ނުރައްކާތެރި ކަން ބޮޑީ ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑްގެ ސަބަބުން. އެ ގޭސް ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ބޭރުވާ މިންވަރު ވަގުތުންވަގުތަށް ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ޖެހޭ. މޫސުމީ ބަދަލުތަކާއި މޫސުމީ ކާރިސާތަކުގެ ނުރައްކާތެރި ކަން ބޮޑުވާ އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑް. މިހާރު ފިޔަވަޅުތަކެއް ނާޅައިފި ނަމަ، މޫސުމީ ބަދަލުތައް އެތަކެއް ހާސް އަހަރުތަކަކަށް ދެމިގެންދާނެ. ދުނިޔެ ހޫނުވާނެ. އަދި، ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލޭނެ،" ޓާލަސް ވިދާޅުވިއެވެ.
ޖައްވުގައި ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑް މިހާރު ހުރީ 415.7 ޕާޓްސް ޕަރ މިލިޔަން (ޕީ.ޕީ.އެމް)ގައެވެ. އަދި، މެތޭން ހުރީ 1,908 ޕީ.ޕީ.ބީ.ގައެވެ. ޖައްވުގެ ތެރޭގައި ނައިޓްރަސް އޮކްސައިޑް ހުރީ 334.5 ޕީ.ޕީ.ބީ.ގައި ކަމުގައި ވެސް ޑަބްލިޔު.އެމް.އޯ.ގެ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ.