އެލިޒަބަތު އެލެގްޒެންޑްރާ މޭރީ ވިންޑްސަރ އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ 1926 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރިލް މަހުގެ 21ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ލަންޑަނުގެ ބަރކްލީ ސްކެޔަރ ކައިރީގައި ހުންނަ ގެކޮޅެއްގައެވެ. ބައްޕާފުޅަކީ ރަސްގެފާނު ޖޯޖް ފަސްވަނައިގެ ދެވަނަ ދަރިކަލުން ޑޫކް އޮފް ޔޯކް އެލްބަރޓެވެ. މަންމާފުޅަކީ ލޭޑީ އެލިޒަބަތު ބޮވްސް-ލިޔޯންއެވެ.
އެލިޒަބަތާއި ކޮއްކޯފުޅު މާގަރެޓް ރޯސް ރަސްމީކޮށް ސްކޫލަކަށް ވަޑައިގެން އުނގެނިވަޑައި ނުގެންނެވި ނަމަވެސް، ގެކޮޅުގައި ތަޢުލީމު ހާސިލު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި، ގިނަ ބަސްތަކަކުން ވާހަކަފުޅުދައްކަވަން ދަސްކުރައްވާ، ޤާނޫނާއި ތާރީޚީ ރޮނގުން ތަޢުލީމު އުނގެންނެވިއެވެ. އެލިޒަބަތަކީ ތުއްޕުޅު އިރުގައިވެސް ވަރަށް ޒިންމާދާރު ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައި ވަނީ ފާހަގަވެފައެވެ.
ބައްޕާފުޅު ޖޯޖް ހަވަނަ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ތަޚުތުގައި ރެދަލިކުރެއްވީ ބޭބޭފުޅު ރަސްގެފާނު އެޑްވަރޑް ތިންވަނަ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތު ދޫކޮށްލެވުމުންނެވެ. އޭނާއާއި އަނބިކަނބަލުން ރާނީ އެލިޒަބަތު (ފުރަތަމަ)އަށް ޖެހިވަޑައިގަތީ ރަސްކަމާ މެދު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އޮތް އިތުބާރު ދަމަހައްޓާށެވެ.
1939ވަނަ އަހަރު ރާނީ އެލިޒަބަތާއި ގްރީސްގެ ވަލީއަޙުދު ފިލިޕްއާ ބައްދަލުވިއެވެ. އެއީ، ޢާއިލީ ގޮތުން ތިމާގެ ބޭފުކެވެ. އޭރު އެކަމަނާގެ އުމުރުފުޅަކީ 13 އަހަރެވެ. މިއީ ދެ ބޭފުޅުންގެ ފުރަތަމަ ބައްދަލުވުން ކަމުގައިވީނަމަވެސް، ދެ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައި ގާތް ރަހުމަތްތެރި ކަމެއް އުފެދުނެވެ. އަދި، އުމުރުން 18 އަހަރު ފުރުނުއިރު، ދެ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައި ލޯބީގެ ގުޅުމެއްވަނީ އުފެދިފައެވެ.
ދެ ބޭފުޅުން ކައިވެނި ބައްލަވައިގަންނަވާކަން ރަސްގެފާނު ޖޯޖް ހަވަނައަށް އަންގަވާފައިވަނީ 1945ވަނަ އަހަރު ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމަ ނިމުމަށް ފަހުގައެވެ. އަދި ވެސްޓްމިންސްޓަރ އެބީގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގައި ދެ ބޭފުޅުން ކައިވެނި ބައްލަވައިގަތީ 1947ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެންބަރު މަހުގެ 20ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ރާނީ އެލިޒަބަތާއި ޑޫކް އޮފް އެޑިންބަރގް ފިލިޕްއަށް ހަތަރު ބޭފުޅުން ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ.
ޗާލްސް އުފަންވެވަޑައިގަތީ 1948ވަނަ އަހަރުއެވެ. އަދި، އޭން އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ 1950 ގައެވެ. އަދި، 1960ގައި އެންޑްރޫ އުފަންވެވަޑައިގަތުމަށްފަހު، އެންމެ ހަގަށް ހުންނަވާ އެޑްވަރޑް އުފަންވެވަޑައިގަތީ 1964 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އޭރު ރާނީ އެލިޒަބަތުގެ ބައްޕާފުޅު ރަސްގެފާނު ޖޯޖް ހަވަނައިގެ ޞިއްޙީ ހާލުކޮޅު ވަރަށް ދެރައެވެ. އަދި، ގެންދެވީ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރު ބައްޔަށް ފަރުވާ ކުރައްވަމުންނެވެ.
ރަސްގެފާނު އަވަހާރަވި ހިތާމަވެރި ޚަބަރު ރާނީއަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވިއިރު އެކަމަނާ ހުންނެވީ ފިރިކަލުން ފިލިޕްއާއެކު ކެންޔާއަށް ވަޑައިގަންނަވައެވެ. އެއީ 1952ވަނަ އަހަރެވެ. ރާނީގެ އުމުރުފުޅުން 25 އަހަރުގައެވެ. ރާނީ އެލިޒަބަތު ކެންޔާއަށް ފުރާވަޑައިގަތުމަށް އެއަރޕޯޓަށް ވަޑައިގެންނެވިއިރު އަލްވަދާޢު ވިދާޅުވާން ރަސްގެފާނު އެތަނަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެއީ، އެ ދެބަފައިންގެ އެންމެ ފަހުގެ ބައްދަލުކުރެއްވުމެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތާއި ކޮމަންވެލްތުގެ ތަޚުތައް ރާނީ އިސްކުރެވުނީ މީގެ 70އަހަރު ކުރިން 1952ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުވަރީ މަހުގެ6 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ރަނިކަމާ ރަސްމީ ގޮތުން ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމަށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތު ޓީވީގެ ޒަރީއާއިން މުޅި ދުނިޔެއަށް ދުރަށް ފޮނުވިއެވެ. އަދި، ރާނީގެ ކުލަގަދަ ރަނިކަން ފެށުނެވެ.
ރަނިކަމަށް 70 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރުމަށް ކުލަގަދަ އިހުތިފާލުތަކެއް ބާއްވާފައި ވަނީ މީގެ ހަތް މަސް ކުރިންނެވެ. އެ ކަމަނާގެ ރަނިކަން ފެށުނުއިރު، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އިސްތިއުމާރީ ވެރިކަން ވަނީ ނިމުމަކާ ގާތްވެފައެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ބާރުގެ ދަށުގައި އޮތް ޤައުމުތަކާއި ސަރަޙައްދުތައް ދިޔައީ މިނިވަންކަން ހޯދަމުންނެވެ.
1953ވަނަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ރާނީ ވަނީ ކޮމަންވެލްތުގެ ބައެއް ޤައުމުތަކަށް ދަތުރު ކުރައްވާފައެވެ. ކޮމަންވެލްތުގައި ހިމެނޭ އޮސްޓްރޭލިޔާއާއި ނިއުޒިލެންޑަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ވަޑައިގެންނެވި ރާނީއަކީ އެލިޒަބަތުއެވެ. 1950ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ގިނަ ޤައުމުތަކަކުން ވަނީ މިނިވަންކަން ހޯދާފައެވެ. ނަމަވެސް، ކޮމަންވެލްތުގެ މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި ގިނަ ޤައުމުތަކުން ދެމިތިއްބެވެ.
ރަނިކަމުގެ ތިންވަނަ ޤަރުނުގައި ރާނީ ގެންދެވީ ރަސްމީ ހައިސިއްޔަތުން ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރައްވަމުންނެވެ. އޭރު، ދަރިކަލުން ޗާލްސް ގެންދެވީ އިނގިރޭސި އަސްކަރިއްޔާގައި ޚިދުމަތް ކުރައްވަމުންނެވެ. އެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ރާނީވަނީ ކޮމަންވެލްތުގެ ގިނަ ޤައުމުތަކަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖެވެސް ހިމެނެއެވެ. ރާނީ ރާއްޖެއަށް ވަޑައިގެންނެވީ 1972ވަނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހުގެ 13ވަނަ ދުވަހުއެވެ. 1976ވަނަ އަހަރު އީމެއިލްގެ ޚިދުމަތް ތަޢާރުފުވެ، އެންމެ ފުރަތަމަ އީމެއިލްގެ ޒަރީއާއިން މުވާސަލާތު ކުރެއްވި އެއް ބޭފުޅެއްގެ ތެރޭގައި އެކަމަނާ ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ.
ރަނިކަމުގެ ރިހި ޔުބީލް ރާނީ ފާހަގަކުރައްވާފައި ވަނީ 1977ވަނަ އަހަރުއެވެ. އޭގެ ދެ އަހަރު ފަހުން، 1979ވަނަ އަހަރު، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ މަޤާމަށް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އަންހެން ބޭފުޅަކު އިންތިޚާބުކުރެވުނެވެ. އަދި، އޭގެ ފަހުން 1981ވަނަ އަހަރު ދަރިކަލުން ޗާލްސް ވަނީ ލޭޑީ ޑަޔާނާ ސްޕެންސަރއާ ކައިވެނި ބައްލަވައިގަނެފައެވެ.
1990ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައިވެސް ރާނީ ރަސްމީ ހައިސިއްޔަތުގެ ދަށުން ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރެއްވިއެވެ. މިގޮތުން 1991ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާއަށް ވަޑައިގަންނަވާ، އެމެރިކާގެ ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގައި ތަޤުރީރު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި 1995ވަނަ އަހަރު ދެކުނު އެފްރިކާގެ އަޕާތީޑް ވެރިކަމުގެ ނިމުން ފާހަގަކުރުމަށް އެ ޤައުމުގައި ބޭއްވި އިހުތިފާލުތަކުގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ.
1997ވަނަ އަހަރަކީ އިނގިރޭސި ޝާހީ ޢާއިލާގެ އިތުރުން މުޅި ދުނިޔެއަށް ވެސް ހިތާމަވެރިކަން ގެނުވި އަހަރެކެވެ. ކާރު އެކްސިޑެންޓެއްގައި ޕްރިންސަސް އޮފް ވޭލްސް ލޭޑީ ޑަޔާނާ އަވަހާރަވުން ވީ މުޅި ޝާހީ ޢާއިލާއަށް ގުޑުން ގެނުވި، ހިތާމަވެރި ހާދިސާއަކަށެވެ.
ރާނީ އެލިޒަބަތުގެ މަންމާފުޅާއި ކޮއްކޯފުޅު މާގަރެޓް އަވަހާރަވީ އެކަމަނާގެ ރަނިކަމަށް 50 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރަމުން ދިޔަ 2002ވަނަ އަހަރުއެވެ. 2006ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރިލް މަހު ރާނީއަށް 80އަހަރު ފުރުނެވެ. އަދި، އޭގެ އެއް އަހަރު ފަހުން 2007ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެންބަރު މަހު ރާނީއާއި ފިރިކަލުން ވަނީ ކައިވެނިފުޅަށް 60 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.
ރަނިކަމުގެ ރަން ޔޫބީލް ރާނީ ފާހަގަކުރެއްވީ 2012ވަނަ އަހަރުއެވެ. 2015ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެންބަރު މަހުގެ 9ވަނަ ދުވަހު، އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ރަނިކަން ކުރެއްވި ރާނީގެ ލަޤަބު ރާނީ އެލިޒަބަތުއަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި، އޭގެ އެއް އަހަރުފަހުން 2016ވަނަ އަހަރު، ރާނީ ވަނީ އެކަމަނާގެ 90ވަނަ އުފަން ދުވަސް ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.
"އުމުރުން 21 އަހަރުގައި އަހުރެންގެ މުޅި އުމުރު ރައްޔިތުންގެ ޚިދުމަތުގައި ހޭދަ ކުރަން ވަޢުދުވިން. އެއީ އަހުރެންގެ ވަރަށް ޒުވާން އުމުރުގައި ވީ ވަޢުދެއް ނަމަވެސް، އެ ވަޢުދުން އެންމެ ބަހެއް ވެސް އުނި ނުކުރާނަން. އަދި، އެ ވަޢުދުގެ މަތީގައި ދެމި ހުންނާނަން،" ރާނީ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ރާނީ އެލިޒަބަތުގެ ރަނިކަމަށް 70 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކޮށްފައި ވަނީ 2022ވަނަ އަހަރުއެވެ. އެ ކަމަނާގެ ރަނިކަމަކީ، ފަހުގެ ތާރީޚެއްގައި ދުނިޔެ ދުށް، އެންމެ ދިގު ރަނިކަމެވެ. ރާނީ އަވަހާރަވީ ސެޕްޓެންބަރު 8ވަނަ ދުވަހު ސްކޮޓްލެންޑުގެ ބެލްމޯރަލް ގަނޑުވަރުގައެވެ. އުމުރުފުޅަކީ 96 އަހަރެވެ. ރާނީއަކީ، ދިވެހި ދަޢުލަތުގެ އެންމެ މަތިވެރި ޢިއްޒަތް ކަމުގައިވާ ނިޝާން ޣާޒީގެ ޢިއްޒަތުގެ ވެރިކަމުގެ ލަޤަބް އަރުވައިފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ.