ރާއްޖޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުނުކުރާ މީހުންގެ ޙައްގު ކަށަވަރުވަނީ ހަމައެކަނި ޤާނޫނުގައި

ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމަކީ އޭގެ ބޭނުންކުރާ މީހުންނާއި އޭގެ އަސަރުކުރާ މީހުންނަށްވެސް ނުރައްކާ އޮންނަ އެއްޗެއްކަން ސައިންސްގެ އެހީގައިވަނީ ސާބިތުވެފައެވެ. 2010 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގައި އެކުލަވާލާފައިވާ "ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ޤާނޫނު"ގައިވަނީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ނުކުރާ މީހުންގެ ޙައްގުތަކަށް އިސްކަންދިނުމަށް ބަޔާންކޮށްފައެވެ.

ރާއްޖޭގެ އާބާދީ ބޮޑުބައެއް ދިރިއުޅޭ މާލެ ސިޓީގެ މަގުމަތީގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ މީހުން ދޫކޮށްލާ ދުމުގައި ނުޖެހި އުޅުމަކީ ދަތި ކަމެކެވެ.
މަގުމަތީގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި މިނިވަންކަމާއެކު ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރަން ތިބެވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދުނިޔޭގެ ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމުތަކުގައި މީހުން އެއްވާ ތަންތަނުގައި އެކަމަށް ވަކިން ތަންތަން ފާހަގަކޮށް އާއްމުންނާއި ދުރުގައި ޤާއިމުކޮށްފައި ހުރެއެވެ. ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރެވެނީ މިތަންތަނުގައި އެކަންޏެވެ.

ރާއްޖޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ މީހުންނަށް ހާމަވައި، އެހެން މީހުންނަށް ބަންދު ކޮޓަރިތައް

ރާއްޖޭގައި ދުންފަތުގެ ދުމުން މިންޖުވުމަށް، އޭގެ ބޭނުން ނުކުރާ މީހުން ތިބެންވީ ގޭގައެވެ. ރާއްޖޭގެ ގަވާއިދުތަކުން ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމުގެ ހުއްދަ ދޫކޮށްފައިވަނީ ކެފޭ ރެސްޓޯރެންޓްތަކުގެ "އޯޕަން އޭރިއާ" އެވެ. މިތަންތަނަކީ ރެސްޓޯރެންޓްތަކަށް ދާ މީހުންނާއި، ކުޑަކުދިންވެސް ހިތްހަމަޖައްސާލާ، ސާފުވައިޖައްސާލުމަށް އޮންނަ ސަރަޙައްދެވެ. ނަމަވެސް ޤާނޫނާއި ގަވާއިދުގެ ދަށުން މިތަން ހައްގުވެފައިވަނީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ މީހުންނަށެވެ.

ވެރިރަށް މާލެއާ މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށުގައި ޢާއްމުން އެއްވާ ބައެއް ތަންތަނުގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުން މަނާ، ބޯޑު ހަރުކޮށްފައި ހުންނަ މަންޒަރު ފެނެއެވެ. މިކަންކަން ތަންފީޒުކުރުމަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެ ބޮޑު ހުރަކަކީ "ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ޤާނޫނު"އަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށިފަހުން 14 އަހަރު ފާއިތުވީއިރުވެސް، މިޤާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވާލަންޖެހޭ ގަވާއިދުތައް ނެތުންކަން ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނައިބު އަލްއުސްތާޛް އަޙްމަދު އުޝާމްވަނީ މީގެ ކުރިން ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.

ދުންފަތާއި ދެކޮޅަށް ރާއްޖޭގައި މީގެކުރިން އަޅާފައިވާ އެންމެ ބޮޑެތި ފިޔަވަޅަކީ، ދުންފަތުގެ އެކި ބާވަތްތައް އެތެރެކުރުމަށް ނަގާ ޓެކްސް ބޮޑުކުރުމެވެ. މި ވަބާއިން ސަލާމަތްވުމަށް ހަރުދަނާ މަސައްކަތްތަައް ކުރެވިފައިނުވުމުގެ ނަތީޖާއަކީ އެކަށީގެންވާގޮތުގައި ޤާނޫނު ތަންފީޒުނުކުރެވި، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ނުކުރާ މީހުންގެ ޙައްގުތައް ގެއްލިފައިވުމެވެ. ދުންފަތުގެ ވާހަކަދައްކާއިރު މިއީ ވިސްނަން ޖެހޭ މުހިއްމު ކަމެކެވެ.

ދުންފަތުގެ އެކި ބާވަތްތައް ރާއްޖެ އެތެރެކުރުމާއި އުފެއްދުމާއި ބޭނުންކުރުމަށް ސަރުކާރުން އެޅި ފިޔަވަޅުތަކާއެކު މިހާރު އެންމެ ބާރަށް ދެކެވޭ ވާހަކައަކީ، ވިޔަފާރިތައް ބަނގުރޫޓުވުމާއި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ ބައެއްގެ ޙައްގުތައް ގެއްލިގެންދާ ވާހަކަތަކެވެ. އާއްމުންގެ މެދުގައިވެސް އިދާރާތަކުގެ މެދުގައިވެސް ނުދައްކާ ނުވަތަ ހަނިކުރެވިފައިވާ ވާހަކައަކީ، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުނުކުރާ މީހާގެ ޙައްގުތަކުގެ ވާހަކައެވެ.

ރާއްޖޭގައި ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށް ހެދިފައިވާ ޤާނޫނާއި އޭގެ ދަށުން ހެދިފައިވާ ގަވާއިދުތަކުން އާއްމުން އެއްވެ އުޅޭ ތަންތަނުގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން 2012 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެންވަނީ މަނާކޮށްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް ތަންފީޒުނުކުރެވެއެވެ.

ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން މަނާކޮށްފައި ހުންނަ ބޯޑު ޖަހާފައި ހުންނަ ތަނެއްގައި ހުރެގެން، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކޮށްގެން ރިޕޯޓުކުރުމުން އަޅާ ފިޔަވަޅަކީ ޖޫރިމަނާކުރުމެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޖޫރިމަނާ ދެއްކުމަކީ އިޙްތިޔާރީ ކަމަކަށްވަނީ ވެފައެވެ. މިއީ މިކަން ހުއްޓުވުމަށް އޮތް ހުރަހެކެވެ. މިކަމަށް ހައްލުތަކެއް ހޯދަން ޖެހެއެވެ. ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ނުކުރާ މީހުންނަށް، އޭގެ ނުރައްކަލުން ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކުރެވޭ ނިޒާމެއް ރާއްޖޭގައި ޤާއިމުކުރަންޖެހެއެވެ.