އެކްސިޑެންޓްގެ މައްސަލަތަކުގައި ޖިނާއީ ދަޢުވާކުރެވޭނެ: ޕީޖީ
-
ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލަން ނުޖެހޭކަމަށް ބައެއް ޤާނޫނީ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވޭ
-
އެކްސިޑެންޓުގެ މައްސަލަތަކަކީ، ޖިނާޢީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ޤާނޫނީ ކުށެއްކަމަށް ޕީޖީ ވިދާޅުވޭ
-
މިހާރުވެސް ކޯޓުގައި 4 މައްސަލައެއް ހިނގަމުންދޭ
މަގުމަތީގެ އެކްސިޑެންޓުގެ މައްސަލަތަކަކީ، ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ޤާނޫނީ ކުށެއްކަމަށް ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ހުސައިން ޝަމީމް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ހުސައިން ޝަމީމް މިހެން ވިދާޅުވީ ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމު މިހާރު އޮތް ގޮތުން، މަގުމަތީގެ އެކްސިޑެންޓުތަކުގެ ޙާލަތުތަކުގައި، ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލާކަށް ނުޖެހޭކަމަށް ބައެއް ޤާނޫނީ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވަމުންދާތީއެވެ.
ޝަމީމްގެ ބްލޮގްގައި ލިޔުއްވި އާޓިކަލެއްގައި ވިދާޅުވީ ޝަމީމްގެ ޖިނާއީ ޢަދުލުގެ ނިޒާމުގެ އެއް އަސާސަކީ، މީހަކު ކުރާ ފަރުވާކުޑަ ޢަމަލެއްގެ ސަބަބުން އަނެކާއަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ހޯދައިދިނުންކަމަށެވެ. އަދި އެއާގުޅޭ ދެވަނަ އަސާސަކީ، މީހެއްގެ ޢަމަލެއްގެ ސަބަބުން އަނެކާއަށް ހާނިއްކައެއްވާ ޙާލަތުގައި، އެކަމަކީ ޤާނޫނުގައި ޖިނާއީ ކުށެއްކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެއްނަމަ، އެކަމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހުންކަމަށް ޝަމީމް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ މަގުމަތީގެ އެކްސިޑެންޓުތަކުގެ ޙާލަތުތަކުގައި، ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލާކަށް ނުޖެހޭނެކަމަށް ދެކެވަޑައިގަތުމަކީ ކުށް ހީއެއްކަމަށާއި، އެކްސިޑެންޓުގެ މައްސަލަތަކަކީ، ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ޤާނޫނީ ކުށެއްކަމަށެވެ.
ޝަމީމް ވަނީ ބަލަންވާ ވަރަށް ނުބަލައި، ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް އެއްގަމުގައި ދުއްވާ އެއްޗެއް ދުއްވުމުން ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގައި އެކަން ކުށެއްކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ މާއްދާތައްވެސް ވިދާޅުވެދެއްވާފައެވެ. އަދި އެ ކުށުގެ ނިޔަތް އޮތް މިންވަރު ހަތަރު ގޮތަކުން ކުރެ ގޮތަކަށް ސާބިތުކޮށްދެވިދާނެކަމަށްވެސް ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
"އެއީ، ޤަޞްދު، އެނގިހުރުން، ފަރުވާކުޑަ ޢަމަލު އަދި އިހުމާލެވެ. މިއީ ނިޔަތާ ގުޅޭ ހަތަރު ދަރަޖައެކެވެ. މިވާހަކަ އޮތީ، ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ 24 ވަނަ މާއްދާ (ކުށުގެ ނިޔަތާގުޅޭ ރުކުންތައް)ގައެވެ" ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ ކޮންމެ ކުށެއް ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެއްގައިވެސް، އެކުށުގެ ޢަމަލުގައި ނިޔަތް ސާބިތުކޮށްދޭންޖެހޭ މިންވަރު ލިޔެފައި އޮންނާނެކަމަށާއި، ކުށް ބަޔާންކުރާ މާއްދާގައި ވަކި ދަރަޖައެއް ލިޔެފައި ނެތްނަމަ، ނިޔަތުގެ ދަރަޖައަކީ އަބަދުވެސް ފަރުވާކުޑަ ޢަމަލެއްގެ މިންވަރުކަމަށެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ އުޅަނދު ދުއްވުމަށް ވަކި ލައިސަންސެއް ނަގަން ޖެހުމުގެ މާނައަކީ، އެ ލައިސަންސް ނެތް މީހަކަށް، ރައްކާތެރިކަމާއެކު ވެހިކަލެއް ދުއްވުމުގެ ޤާބިލުކަން ނުހުންނާނެކަން، ޤާނޫނުން ޤަބޫލުކުރުންކަމަށެވެ. އަދި އުޅަނދު ދުއްވާ ގޮތެއްގެ ސަބަބުން، މީހުން ފުރާނައާއި ހަށިގަނޑާއި މުދަލަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންވުމުގެ ފުރުޞަތު އޮންނާތީ، އުޅަނދު ދުއްވުމުގެ ހުއްދަ އޮތުމާއި ނެތުމަކީ ސީރިއަސް ކަމެއްކަން ޝަމީމް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ އެކްސިޑެންޓެއްވާއިރު، އެމީހާގެ އަތުގައި ލައިސަންސެއް ނެތްނަމަ، އެއީ އޭގެ ޒާތުގައި ފަރުވާކުޑަ ޢަމަލެއްކަމަށް ޤާނޫނުން ޤަބޫލުކުރާތީ، ނިޔަތުގެ ދަރަޖައެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް 'ފަރުވާކުޑަ ޢަމަލު' އެމީހާގައި ފުރިހަމަވާކަމަށް ބަލަންޖެހޭކަމަށެވެ. އަދި އެމައްސަލައެއްގެ ތަޙުޤީޤުން، އެމީހާ އެކަން ކުރީ ޤަޞްދުގައިކަން އެނގޭނަމަ، ނިޔަތުގެ މަތީ ދަރަޖައެއް ސާބިތުކުރެވިދާނެކަމަށްވެސް ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
"މިސާލަކަށް، ތަޙްޤީޤުގެ ހޯދުންތަކުން، އެކްސިޑެންޓުކުރީ، ވަކި މީހަކަށް އަމާޒުކޮށް، އެމީހާއަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ހާނީއްކައެއް ދިނުމުގެ މަޤްޞަދުގައިކަން ދެއްކިއްޖެނަމަ، ނިޔަތުގެ މަތީ ދަރަޖަ (ޤަޞްދު) ސާބިތުކުރެވޭނެ" ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
އެކްސިޑެންޓެއްވާއިރު، ދެމީހުންގެ އިހުމާލު އޮންނަ ޙާލަތުގައި ހަދާނެގޮތާއި ބެހޭގޮތުން ޝަމީމް ވިދާޅުވީ ޢެ މައުޟޫޢު ގޮސް ގުޅެނީ، ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހުންނަ މީހާއަށް ލިބޭ ދިފާޢުތަކާއިކަމަށެވެ. އަދި އެވާހަކަ، ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ ދިފާޢުތަކާބެހޭ ބައިގައި ލިޔެފައި އެބައޮތްކަމަށާއި އެކަމުގެ ތެދުދޮގުވެސް އެނގޭނީ ތަޙްޤީޤުކޮށް ބެލުމުންކަމަށް ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ އެކްސިޑެންޓުވުމަކީ ކުށެއް ނޫންކަމަށް ބެލުމަކީ ޤާނޫނީ ގޮތުންވެސް ހަމަޖެހޭ ކަމެއް ނޫންކަމަށާއި އެގޮތަށް ޤާނޫނު މާނަކުރާނަމަ، އެކްސިޑެންޓުކޮށްލައިގެން، މީހަކަށް ގެއްލުން ދިނުމަށް ހުއްދަ ކުރެވެނީކަމަށެވެ. އަދި އެއީ ޤާނޫނު ހުއްދަކުރާނެ ކަމެއް ނޫންކަމަށްވެސް ޝަމީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
ޝަމީމް ވިދާޅުވީ ޕްރޮސިކިއުޓަރު ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ދައުވާކުރުމުގެ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން އެކްސިޑެންޓުވުމަކީ ޖިނާއީ ކުށެއް ކަމަށް މިހާރު ބަލަމުންދާކަމަށެވެ. އަދި އެކުށުގެ ޢަމަލު ތަޙްޤީޤީ އިދާރާތަކުން ބަލައި، އެކަމުގެ ވަށައިގެންވާ ކަންކަމަށް ބަލައި، ދައުވާކުރުމާމެދު ގޮތެއް ނިންމަން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭކަމަށެވެ. އެގޮތަށް ހުށަހެޅި 4 މައްސަލައެއް މިހާރުވެސް ކޯޓުތަކުގައި ހިނގަމުންދާކަމަށާއި އަދި އެއް މައްސަލަ ސާބިތުވާކަމަށް ޙުކުމްވެސް ކުރައްވާފައިވާކަން އެމަނިކުފާނު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. އެހެންކަމުން އެކްސިޑެންޓުވުމަކީ ޖިނާއީ ކުށެއްކަމަށް ބަލާ ޤާނޫނީ ހަމައަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުން ބަލައިގެންފައި އޮތް ކަމެއްކަންވެސް ޕްރޮސިކިއުޓަރު ޖެނެރަލް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.